EL DERISI TÜMÖRLERI
Cilt Kanseri Nedir?
Cilt kanseri, cildin bazi hücrelerinde anormal bir sekilde kötü huylu bir tümör olusturan degisikliktir. Bu anormal hücreler deri yoluyla bitisik yapilara yayilabilir (lokal invazyon) ,lenf bezlerine ve/veya diger organlara siçrayabilir ve metastaz adi verilen bir süreçle büyümeye /yayilmaya devam edebilir. Cilt, kanserin en sik gelistigi vücudun en büyük organisir. Elde, skuamöz hücreli karsinom (SHK) en sik görülen cilt kanseri türüdür, bunu bazal hücreli karsinom (BHK) ve melanom takip eder. Kaposi sarkomu, dermatofibrosarkoma protuberans, ter bezi tümörleri ve Merkel hücreli karsinom (MHK) gibi baska, daha nadir cilt kanseri türleri de vardir.
Risk faktörleri nelerdir?
Skuamöz hücreli karsinom, bazal hücreli karsinom ve melanomun tümü, kronik günese maruz kalma, açik veya açik ten ve bagisiklik baskilanmasi ile iliskilidir. Diger faktörler arasinda radyasyona ve arsenik gibi belirli kimyasallara maruz kalma, yanik vb travmaya bagli instabil nedbeler ve xeroderma pigmentosum ve Gorlin sendromu gibi belirli genetik durumlar yer alir. Aktinik keratoz, kutanöz boynuzlar ve Bowen hastaligi gibi malignite öncesi lezyonlar SHK’a dönüsebilir. Aile öyküsü ve belirli ben türleri (benler) de melanom için bir yatkinligi gösterebilir.
Nasil görünüyor?
Skuamöz hücreli karsinom (SHK) ciltte küçük sert nodüller gibi görünebilir. Genellikle kahverengi veya ten rengindedir, kabuklanma, ülserasyon veya kanama gösterebilirler. Pullu, üst tabaka bir deri boynuzu olusturarak birikebilir. Kimilerinin aklina kanser gelmez sadece iyilesmeyen bir kesik veya enfeksiyon oldugunu sanabilir . Bazi SHK'ler büyük, mantar benzeri büyüme gibi ortaya çikabilir. SHK, özellikle lenf nodlarina metastaz yapma potansiyeline sahiptir.
Bazal hücreli karsinom, klasik olarak, üzerinde telenjiektaziler (anormal yüzeysel küçük kan damarlari) bulunan, yari saydam, inci gibi bir siniri olan küçük, iyi tanimlanmis bir nodül olarak tanimlanir. Bunlar da ülserlesebilir ve kronik bir yara gibi görünebilir. Daha yavas büyüme egilimindedirler ve daha az metastaz yapma egilimi gösterirler.
Melanomlar genellikle ben veya dogum lekesi gibi görünür, ya da saglam deriden (DeNovo) gelisebir. Büyüme (genisleme,yükselme) , renk veya sekil farkliliklari, düzensiz kenarlar ve/veya 6 mm'den daha büyük çap gösteren lezyonlar melanom için süphelidir. Melanomun (Patoloji incelemesi ile belirlenen basta Breslow kalinligi ve ülserasyon olmak üzere ) prognostik parametrelere paralel olarak lenf bezi ve/veya sistemik metastaz yapma potansiyeli mevcuttur. Yani >4 mm ve ülserasyon tespit edilen melanomda lenf bezi ve uzak metastaz riski daha yüksektir.
Teshis
Lezyonun varligini ve degisimleri genellikle hasta bilir ve hekime müracaat eder. Kimi zaman baska bir nedenle gittigi doktor tesadüfen fark eder. Dikkatli öykü alinir ve fizik muayene (gözle,elle,dermoskop vb)yapilir.Lezyonun habis oldugunu dogrulamak için biyopsi gereklidir; büyük bir lezyonun sadece küçük bir kismi alinarak (punch ve insizyonel biyopsi) veya küçük bir lezyonun tamami kesilip çikarilarak yapilabilir, kesin tani patolog tarafindan konur.
Lenf dügümleri, özellikle melanom ve skuamöz hücreli karsinom için ortak bir metastaz yeri olduklari için de incelenmelidir. Özellikle melanomda metastazi kontrol etmek için sentinel lenf nodu biyopsisi, BT taramasi ve/veya PET taramasi gibi diger degerlendirmelere ihtiyaç duyulabilir.
Cilt Kanserinde Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Standart tedavi, kanserli dokuyu yeterli saglam sinirlarla cerrahi olarak çikarilmasi;olusan cerrahi yaranin deri grefti veya lokal flep kaplamasidir. Kanserin bulundugu yere göre total parmak veya falanksdan lokal amputasyon yapilabilir. SHK ve melanomda sentinel lenf nodu biyopsisi göz ardi edilmemelidir. Patoloj inceleme sonuçlarina göre radyasyon ve/veya sistemik ilaç tedavisi gibi ek müdahaleler de gerekebilir.
Cilt kanseri için en iyi tedavi korunmadir. Koruyucu giysi ve günes kremi kullanin ve diger etken maddelere yüksek riskli maruz kalmaktan kaçinin. Ayrica, erken teshis ile prognoz çok daha iyidir, bu nedenle cildinizi düzenli olarak kontrol edin ve herhangi bir lezyonu derhal doktorunuza gösterin.
Prof. Dr. Sidika Kurul
